Teveel zelfkritiek; kom in actie en vergroot je zelfcompassie en zelfvertrouwen
Een beetje zelfkritisch zijn, is gezond. Het voorkomt zelfoverschatting en leidt tot zelfreflectie. Het stimuleert je ontwikkeling, omdat je nadenkt over wat je de volgende keer beter anders kunt doen en wat je wilt leren. Het kan je motivatie zijn om je vakdeskundigheid of persoonlijk leiderschap (verder) te ontwikkelen. Zelfkritisch zijn, is daarom niet per se negatief.
Wat gebeurt er als je té zelfkritisch wordt?
Als je teveel zelfkritiek ontwikkelt, geeft dat stress en gaat het ten koste van je zelfvertrouwen. Mijn ervaring is dat mensen die heel kritisch op zichzelf zijn, vinden dat alles wat ze gedaan en bereikt hebben, nooit goed genoeg is. Ze zijn zo streng voor zichzelf dat ze uitgaan van wat niet goed gaat en wat ze verkeerd hebben gedaan. Ze halen zichzelf omlaag omdat ze zich machteloos voelen en hebben het gevoel geen grip op de situatie te hebben.
Tips voor minder zelfkritiek en meer zelfcompassie en zelfvertrouwen
Heb je ook last van je zelfkritische gedachten? Ik geef je 5 effectieve tips uit mijn praktijk.
1. Hoe communiceer je met jezelf?
In het boek ‘Misschien met je eens met iemand praten?’ (aanrader!) schrijft Lori Gottlieb vrij vertaald: ‘In de loop van ons leven praten we meer tegen onszelf dan tegen anderen. Maar dat zijn niet altijd zulke vriendelijke, nuttige of respectvolle woorden. Het zijn dingen die we nooit tegen mensen zullen zeggen om wie we geven. De kunst is om meer aandacht te besteden aan de stemmen in ons hoofd, zodat we vriendelijker en respectvoller met onszelf communiceren.’
We zijn vaak zelfkritisch in de manier hoe we tegen onszelf praten. ‘Dit lukt me nooit.’ of ‘Wat stom dat ik dat niet gezegd heb of ‘Ik mag geen fouten maken’. Ik kom bovendien vaak het woord ‘moeten’ tegen. We moeten van alles van onszelf. “Ik moet dit rapport vandaag afhebben, dan moet ik nog met een collega in overleg en moet ik een leverancier terugbellen.”
De eerste stap is bewustwording van je zelfkritische gedachten. Hoe praat jij tegen jezelf? En kun je dat vervolgens ook aardiger tegen jezelf zeggen? ‘Moeten’ kun je bijvoorbeeld vervangen door: ‘Ik kan….’ of ‘Ik vind het belangrijk dat…’ of ‘Ik wil…’. Het is een klein stapje naar aardiger voor jezelf zijn en met een groot effect.
2. Wees je bewust van wat je allemaal wel hebt gedaan en bereikt
Kijk jij alleen maar naar wat je nog niet hebt gedaan of bereikt? Je bent niet de enige. Aan het einde van de dag is de to do-lijst nog steeds niet af en dat (onbereikbare) doel had je je aan het begin van de dag eigenlijk wel gesteld. Kijk daarentegen eens naar wat je op een dag allemaal wel hebt gedaan en bereikt. Het is meestal meer dan je denkt. Dat geeft in plaats van een vervelend gevoel, een gevoel van voldoening.
Ook kun je over een langere periode terugkijken. Wat heb ik de afgelopen week, maand, jaar of jaren allemaal wèl gedaan, ontwikkeld en bereikt? Mijn ervaring is dat je versteld zult staan van de antwoorden.
—————————— Lees ook: ———————————
Wil je je zelfvertrouwen laten groeien?
——————————————————————————
3. Heb je te hoge verwachtingen van jezelf? Wees realistisch in plaats te zelfkritisch
Mensen die te zelfkritisch zijn, hebben meestal ook een te hoge meetlat voor zichzelf. Ze moeten niet alleen veel en hard werken, het werk moet bovendien van perfecte kwaliteit zijn. En omdat ze zulke hoge verwachtingen van zichzelf hebben, verwachten ze dat vaak ook van anderen. Ze raken vervolgens gestrest en geïrriteerd omdat al die (onrealistische) verwachtingen niet uitkomen. Ze raken gefrustreerd en ontwikkelen stress, wat een negatieve invloed heeft op hun zelfvertrouwen.
Herkenbaar? Maak je verwachtingen realistisch voor jezelf en ontspan. Wat kun je wel doen in hoeveel tijd? Welke kwaliteit van mijn werk wordt er eigenlijk van mij verwacht? Met andere woorden is mijn meetlat realistisch of te perfectionistisch?
4. Zet je zelfkritische gedachten om in zelfreflectie
Kritisch naar jezelf kijken, kan ook een positief effect hebben. Als ik bijvoorbeeld een teambijeenkomst heb begeleid, dan evalueer ik altijd achteraf voor mezelf wat er goed ging en wat ik een volgende keer beter anders of beter kan doen. Dankzij zelfreflectie werk ik aan mijn eigen ontwikkeling.
Hoewel een teveel zelfkritisch denken niet fijn is, kun je zelfkritiek ombuigen in zelfreflectie. Je daagt jezelf uit om jezelf te ontwikkelen, nieuwe vaardigheden te leren of te investeren in de ontwikkeling van je vakkennis. Zo zet je je zelfkritisch vermogen constructief in.
5. Zelfcompassie; aardig zijn voor jezelf
Praat niet alleen vriendelijker tegen jezelf, wees ook aardiger voor jezelf. Het helpt je om je negatief zelfkritische gedachten te verminderen. Je zult je meer ontspannen voelen en je zelfvertrouwen voelen groeien.
Zorg daarom goed voor jezelf. Let op je energie, neem pauzes, zorg voor voldoende slaap en eet en drink gezond. Gun je zelf tijd voor je ontspanning en je rust. Maak een wandeling, lees een boek of ga leuke dingen doen met familie en vrienden.
—————————— Lees ook: ———————————
Zelfcompassie; Wat mild en begripvol voor jezelf je oplevert; 5 tips
——————————————————————————
Zorg bovendien goed voor jezelf in je werk. Durf voor jezelf op te komen door goed te kijken naar wat je wel en niet kan doen op een dag, in een week of een maand en bespreek dat met je collega’s of leidinggevende.
Tot slot; alles wat waardevol is, kost tijd en energie
Je zelfkritische houding veranderen zal waarschijnlijk niet gemakkelijk zijn, maar is wel mogelijk. De kunst is om in actie te komen door je zelfkritiek te verminderen en te werken aan je zelfcompassie en zelfvertrouwen.
Je kunt jezelf hiervoor motiveren door te denken aan wat het je gaat opleveren. Hoe fijn zou het zijn als je lekkerder in je vel komt te zitten, je jezelf sterker voelt en meer plezier zult ervaren in je werk en je privéleven?
Ik wens je veel succes!
Denk je dat deze column voor iemand anders interessant of nuttig is? Dan zou ik het fijn vinden als je de link naar deze column doorstuurt.
Contact Coaching
Wil je hulp bij het verminderen van je zelfkritische houding en werken aan je zelfvertrouwen en je zelfcompassie? Ik nodig je van harte uit om contact met me op te nemen voor een vrijblijvend kennismakingsgesprek.
Was deze column interessant voor je?
Meld je dan ook aan en ontvang regelmatig gratis praktische tips en inspiratie over persoonlijke ontwikkeling en professionele groei naar meer plezier, zelfvertrouwen en succes in het werk.
Al meer dan 4.500 lezers gingen je voor!
Je ontvangt geen 'spam'. Je kunt je op ieder moment afmelden en je e-mailadres wordt niet aan derden gegeven.
