Groepsdruk op de werkvloer: Olifanten in de kamer
Groepsdruk in het team; bijna iedereen die werkt, herkent het wel. Druk die bewust of onbewust door collega’s of een leidinggevende wordt uitgeoefend op iemand om zich aan te passen aan hoe iemand zich volgens de groep moet gedragen, want anders hoor je er niet bij.
Groepsdruk in het team
Een paar jaar geleden begeleidde ik een team van commercieel ondersteuners. Zij hadden met elkaar onderling de afspraak gemaakt dat niemand aan het einde van de dag weg zou gaan voordat het werk af was. Ook als één van de managers op het laatste moment nog met een klus kwam die meerdere uren werk betekende, moest dat werk afgemaakt worden. De leidinggevende wist van deze afspraak en vond dat dat hun eigen verantwoordelijkheid was. Bovendien hadden de collega’s onderling de ongeschreven regel dat hierover niet geklaagd mocht worden. Ze vonden zichzelf loyale ondersteuners en dat dit nu eenmaal bij het werk hoorde, schepte een onderlinge band.
Geschreven en ongeschreven teamregels
Totdat hun nieuwe collega, Tom, aan het einde van de dag regelmatig exact om 17.00 uur naar huis ging. Zij raakten geïrriteerd: “Dat hadden we toch niet afgesproken?” Ze spraken hem er voorzichtig op aan. Tom gaf ze een duidelijk antwoord: “Hij wilde keihard werken voor het bedrijf, maar na werktijd had hij andere verplichtingen.”
Teamafspraak en ongeschreven omgangsvormen
Hij verbrak hiermee een teamafspraak en diverse ongeschreven omgangsvormen in het team. Voor zijn collega’s ging dit gevoelsmatig niet alleen ten koste van de onderlinge saamhorigheid. Hij verbrak ook het gevoel van teamharmonie. Een sfeer waarin je je zonder meer aanpast aan de teamregels, ondanks dat je het er niet helemaal mee eens bent. Zijn collega’s waren gewend om heel voorzichtig met elkaar om te gaan om maar geen conflict met elkaar te krijgen. De groepsdruk in het team was groot, zonder dat de teamleden zich ervan bewust waren.
Teamconflict door negatieve groepsdruk
Collega’s begonnen over Tom te roddelen, hem te negeren en om hem heen te werken. Collega’s die een poging deden het voor hem op te nemen, werden subtiel op hun plek gezet en op de afspraken gewezen. Tom had als nieuwkomer onbedoeld de teamdynamiek in de war gegooid.
Wat als groepsdruk in het team ten koste gaat van collega’s of het resultaat?
Wat als collega’s het eigenlijk niet eens zijn met de gemaakte teamafspraken en er last van hebben? De meerderheid bepaalt dat iedereen zich aan de afspraak moet houden zonder dat er ruimte is voor andere afspraken. Tom hoorde pas van de betreffende afspraak op zijn eerste werkdag. Een afspraak die niet te combineren was met zijn privéleven, omdat hij net vader was geworden en een zieke moeder had voor wie hij mantelzorger was. Zijn collega’s snapten het wel, maar de afspraak hoorde nou eenmaal bij het werk. De groepsdruk in het team was zo sterk, dat Tom zich onzeker, onveilig en buitengesloten begon te voelen.
Ongeschreven teamregels
Of wat als er ongeschreven gedragsregels zijn in een team waaraan iedereen zich moet houden? Bijvoorbeeld “We zeggen wel ‘ja’, maar mogen best ‘nee’ doen.” of “We houden de onderlinge sfeer te allen tijde goed en spreken elkaar daarom niet aan.” Het gevolg is schijnharmonie, de sfeer lijkt gezellig, maar ondertussen is er veel onderlinge irritatie en gevoelens van angst en onzekerheid.
Schijnharmonie en groepsdruk in het team
Groepsdruk in het team kan tot onderhuidse spanningen leiden. Mensen gaan zich onveilig voelen op de werkvloer en durven niet meer voor hun mening uit te komen. Dit gaat ten koste van henzelf, van het werkplezier en uiteindelijk van de samenwerking en dus de doelstellingen.
Olifant in de kamer
In Amerika gebruiken ze de uitdrukking ‘The Elephant in the Room’ voor de onderstromen in het team. Iedereen weet dat er spanningen zijn, maar het is lastig om deze bespreekbaar te maken. Besluiten collega’s toch hun mening te geven, dan lopen ze het risico op heftige reacties uit het team.
Daarom 5 prettige en doeltreffende manieren om met groepsdruk in het team om te gaan, voor leidinggevenden en professionals
#1. Ontdek de teamafspraken en ongeschreven gedragsregels
Welke afspraken bestaan er in jouw team over bijvoorbeeld hoe jullie samenwerken en hoe jullie met elkaar omgaan. Afspraken bijvoorbeeld over hoe jullie vakanties met elkaar afstemmen, over wanneer jullie vergaderen en hoe jullie dit doen of wie welk project op zich neemt. Dit zijn duidelijke afspraken die onderling met elkaar besloten zijn.
Maar hoe zit het met onuitgesproken gedragsregels? Hoe gaan jullie met elkaar om? Lunchen jullie altijd met elkaar of juist niet? Mogen jullie elkaar onderling aanspreken of is dat niet oké? Zijn er speciale kledingregels zoals het dragen van een pak of juist casual kleding?
Tom zijn collega’s hadden afgesproken dat ze pas naar huis gaan als het werk af was. Dat was een duidelijke afspraak, maar deze was volgens veel collega’s gevoelsmatig doorgedrukt. Tom kon vanwege privéomstandigheden niet meer aan deze gedragsregel voldoen en besloot deze te negeren. Hij was het er toch al niet mee eens. En zo is deze situatie een grote olifant in de kamer geworden.
#2. Stel in het team de vraag; Welke regels zijn wel en niet goed voor het team?
Reflecteer op de afgesproken en onuitgesproken gedragsregels in het team.
Helpen ze de teamleden samen de teamdoelen te behalen? Voelen de teamleden zich veilig en onderdeel van het team? Hebben ze plezier in hun werk? Als het antwoord ja is, koester de geschreven en ongeschreven regels. Maar als het antwoord nee is, dan wordt het tijd om met elkaar in gesprek te gaan.
Helpen ze de teamleden samen de teamdoelen te behalen? Voelen de teamleden zich veilig en onderdeel van het team? Hebben ze plezier in hun werk? Als het antwoord ja is, koester de geschreven en ongeschreven regels. Maar als het antwoord nee is, dan wordt het tijd om met elkaar in gesprek te gaan.
#3. Voelt iedereen zich veilig genoeg om zijn mening te geven?
Wil je vervelende grote olifanten uit je team halen, dan is een gevoel van onderlinge veiligheid noodzakelijk. Stel dat iedereen ‘ja ‘ zegt op een afspraak, maar niemand zich veilig genoeg voelt om te zeggen dat hij het er niet mee eens is? Dan heb je een nieuwe onderstroom van frustratie gecreëerd.
Hier meer over veiligheid creëren in teams: Ruzie in het team
#4. In hoeverre zijn alle teamleden bereid om open te staan voor andermans mening?
“Wijze mensen hebben twee waarheden.
Hun eigen en die van een ander.”
~Hidayat Inayat Khan~
Hun eigen en die van een ander.”
~Hidayat Inayat Khan~
Een tijdje geleden heb ik een team van vier collega’s gecoacht. Eén van de collega’s had vier jaar geleden alle werkprocessen beschreven en vond dat iedereen zo moest werken. Ze werd boos en haalde op een persoonlijke manier fel uit als mensen verbetersuggesties deden. Er mocht, zoals ze zelf vertelde, niet aan haar werk getwijfeld worden. Het was zo erg dat binnen een team van vier mensen al tien collega’s binnen drie jaar waren vertrokken. Volgens haar functioneerden al die collega’s echter niet. Het werk kon alleen op haar manier gedaan worden.
Een goed team is een team dat uit veel verschillende persoonlijkheden bestaat, zodat collega’s elkaars kwaliteiten en ideeën kunnen versterken. Maar samenwerken met verschillende mensen is uitdagend. Zij hebben een andere karakter, andere belangen, andere ideeën en een andere mening.
Teamleden die een sterke samenwerking opgebouwd hebben, houden niet vast aan hun eigen mening, maar zijn oprecht geïnteresseerd in de mening van een ander. Ik begrijp dat Zij durven hun mening tijdelijk opzij te zetten, zich in te leven in en actief te luisteren naar die andere mening. Daarna gaan ze met elkaar in gesprek over het meningsverschil.
#5. Leer verbindende en doeltreffende gesprekken te voeren
Iedereen wil gewaardeerd worden en serieus genomen worden, zowel privé als op het werk.
Het is echter zo gemakkelijk om ongeduldig te reageren als je collega iets in jouw ogen niet goed doet, uit te vallen tegen iemand omdat jij je geïrriteerd voelt, fel in de verdediging te schieten omdat je ongewenste feedback krijgt of met je ogen te rollen als iemand iets onhandigs zegt.
Het is echter zo gemakkelijk om ongeduldig te reageren als je collega iets in jouw ogen niet goed doet, uit te vallen tegen iemand omdat jij je geïrriteerd voelt, fel in de verdediging te schieten omdat je ongewenste feedback krijgt of met je ogen te rollen als iemand iets onhandigs zegt.
Of je nu gelijk over het onderwerp hebt of niet, hiermee laat je zien dat je iemand niet respecteert. Je collega’s voelen dat aan en raken gespannen. Ze vinden je minder aardig en zullen minder graag met je samenwerken. Slechts één collega met dit gedrag kan zorgen voor het verhogen van de groepsdruk. De kunst is om moeite te doen voor een goede werkrelatie, zodat er ruimte is om zaken bespreekbaar te maken.
Wil je tips voor het onderhouden van goede werkrelaties?
Met andere woorden …..
Wil je de groepsdruk in het team aanpakken? Gebruik bovenstaande tips. Welke afgesproken en ongeschreven teamregels dragen bij aan een goede samenwerking en welke niet? Ga met elkaar op een verbindende en doeltreffende manier met elkaar in gesprek en sta open voor elkaars mening en belang. Zorg voor een veilige sfeer waarin iedereen bereid is naar elkaar te luisteren.
Vind je het moeilijk om met groepsdruk in het team om te gaan? Ik nodig je ook van harte uit om contact met me op te nemen voor een combinatie met coaching, teamcoaching, teamontwikkeling of een training.
Was deze column interessant voor je?
Meld je dan ook aan en ontvang regelmatig gratis praktische tips en inspiratie over persoonlijke ontwikkeling en professionele groei naar meer plezier, zelfvertrouwen en succes in het werk.
Al meer dan 4.500 lezers gingen je voor!
Je ontvangt geen 'spam'. Je kunt je op ieder moment afmelden en je e-mailadres wordt niet aan derden gegeven.
